Hạt sen ngày càng xuất hiện nhiều hơn trong các bữa cơm gia đình và các món ăn, thức uống dinh dưỡng được nhiều công ty thực phẩm, chuỗi cửa hàng quan tâm, chú trọng. Bạn bắt gặp hạt sen nhiều như thế, nhưng hạt sen có tác dụng gì bạn đã biết chưa. Cùng sendaiviet.com tìm hiểu nhé.
1. Định nghĩa và phân biệt các loại hạt sen
1.1 Định nghĩa hạt sen
Cây sen là loài cây thuộc họ sen súng và có tới hơn 100 loài, phổ biến nhất là sen trắng đơn hoa, mỗi bông có khoảng 24 cánh. Những loài sen khác như hoa sen kép có thể có trên 100 cánh mỗi bông, thường có màu sắc hồng và đỏ. Tại Việt Nam, sen sống ở hầu hết các tỉnh, thành, nó đem đến nhiều tác dụng trong việc giúp bồi bổ và nâng cao sức khỏe con người. Nhưng phân bổ nhiều nhất phải kể đến khu vực Tây Nam Bộ. Sen là số ít những thực vật mà hầu hết các bộ phân trên cây đều có thể sử dụng. Nổi bật nhất kể đến đó là hạt sen.
Hạt sen còn được gọi là liên nhục. Có vị ngọt, tính bình và thành phần chứa nhiều giá trị dinh dưỡng. Trong Đông y, hạt sen là một món ăn ngon, bổ và cũng là một vị thuốc quý có tác dụng dưỡng tâm an thần, ích thận, bổ tỳ, có thể cải thiện tình trạng di tinh, mộng tinh ở nam giới hay bệnh tiêu chảy, mất ngủ, chậm tiêu, đầy bụng, ăn kém, chữa khát do sốt cao, mất nước.
1.2 Phân biệt các loại hạt sen
- Hạt sen xanh: là thành phẩm được lấy nguyên chất từ gương sen. Tùy vào từng mục đích sẽ có thời gian thu gương sen khác nhau để tạo ra hạt sen xanh. Với hạt sen xanh đủ tuổi, sẽ dùng để sơ chế ra hạt sen tươi chúng ta vẫn hay sử dụng. Với gương sen xanh còn non, sẽ được thu hoạch để tạo ra những hạt sen xanh có thể dùng ăn liền.
- Hạt sen tươi: được thu hoạch trong khoảng thời gian 27 đến 30 ngày kể từ khi gương sen tươi ra bông gió. Thu hoạch gương sen thời điểm này là tốt nhất vì hạt sen tươi thu được sẽ đủ độ già. Sản phẩm hạt sen tươi cũng sẽ giữ được dinh dưỡng ở mức cao nhất.
- Hạt sen khô: Trong khoảng thời gian “vàng” nếu không thu gương sen tươi. Tiếp tục để cho đến khi hạt sen trên gương già hơn và chuyển sang màu đen. Khi đó thu hoạch gương sen già về và phơi khô. Sử dụng máy tách vỏ hạt sen khô chuyên dụng tạo ra hạt sen khô
- Hạt sen đen: có lớp vỏ ngoài khá cứng màu đen. Đây chính là những hạt sen già, đã chín. Được thu hoạch, vẫn giữ nguyên tâm sen và lớp vỏ bên ngoài. Được phơi khô qua nhiều nắng. Hoặc mang lên lò sấy để tạo ra những hạt sen đen chất lượng nhất.
- Hạt sen đỏ: Đây chính là những hạt sen già, đã chín, được thu hoạch, vẫn giữ nguyên tâm sen và đã được bóc lớp vỏ màu đen bên ngoài, chỉ còn lại lớp vỏ lụa màu đỏ.
2. Thành phần dinh dưỡng trong hạt sen là gì?
- Hạt sen rất giàu hàm lượng protein, magie, kali và phốt pho, trong khi đó hàm lượng mỡ bão hòa, natri và cholesterol lại rất thấp.
- Cụ thể, 100g hạt sen có chứa 350 calo, 63-68g carbohydrate, 17-18g protein, nhưng chỉ có 1,9-2,5g mỡ, còn lại là các thành phần khác như nước (13%), khoáng chất (chủ yếu là natri, kali, canxi, phốt pho).
- Trung bình, cứ một ao-xơ hạt sen khô (28g) cung cấp khoảng 5g protein chất lượng cao, ngoài ra còn giàu chất xơ lại không chứa đường, hương vị thơm ngon hợp với sở thích của nhiều người.
3. Hạt sen có tác dụng gì đối với sức khỏe
3.1 Tác dụng của hạt sen giúp chống viêm
Trong thành phần của hạt sen có chứa các chất kaempferol, flavonoid tự nhiên giúp kháng khuẩn, chống viêm và nhiễm trùng. Nhiều bác sĩ khuyên rằng, phụ nữ sau sinh nên ăn nhiều hạt sen để nhanh lành vết thương.
3.2 Giúp dễ ngủ
Ăn hạt sen dễ ngủ do trong thực phẩm này có chứa glucozit và một số chất kiềm giúp an thần, dễ ngủ.
Nếu ăn hạt sen vào buổi tối, cơ thể sẽ tăng sản xuất insulin, từ đó bạn sẽ dễ chìm vào giấc ngủ hơn. Ngoài hạt sen, dùng tim sen pha trà uống mỗi ngày chữa mất ngủ rất hiệu quả. Đây là giải pháp tuyệt vời cho giấc ngủ của bạn.
3.3 Tác dụng của hạt sen tươi giúp bồi bổ cho bà bầu và thai nhi
Theo một số nghiên cứu, trong hạt sen có chứa lượng lớn các loại protein, do đó nếu phụ nữ mang thai sử dụng loại hạt này thì sẽ có một thai kỳ khỏe mạnh.
Người ta đã tính rằng trong 100gam sen tươi sẽ có 162 gam calo; 30 gam gluxit; 9,5 gam protein và 1 số vitamin nhóm A, C… Các chất dinh dưỡng này giúp an thai, ngăn ngừa sảy thai và kích thích sự phát triển não bộ của thai nhi.
>>> Xem chi tiết: Bà Bầu Ăn Hạt Sen Có Được Không? Điều Bạn Nên Biết
3.4 Tác dụng của hạt sen giúp điều hòa cholesterol và đường huyết
Lượng lớn chất xơ có trong hạt sen giúp điều hòa cholesterol và đường huyết. Ngoài ra, thành phần alcaloid và isoquinoline trong tâm sen sẽ giúp mở rộng các mạch máu, từ đó hỗ trợ làm giảm huyết áp cao.
3.5 Hạt sen tươi có tác dụng gì? giúp làm đẹp da
Hạt sen có khả năng kháng viêm, giảm bã nhờn, làm thông thoáng lỗ chân lông. Chị em phụ nữ thường dùng loại thực phẩm này để ngăn ngừa mụn trứng cá, giữ gìn làn da mịn màng và khỏe mạnh.
Đặc biệt, hạt sen cung cấp một lượng lớn gluxit, lipit, canxi, photpho và các vitamin… đây là những khoáng chất có tác dụng hiệu quả đối với việc tẩy da chết và lưu thông khí huyết, từ đó giúp da trắng sáng, mịn màng hơn.
3.6 Ăn hạt sen tươi có tác dụng gì? Bảo vệ đường tiết niệu
Khi ăn hạt sen cơ thể sẽ tăng bài tiết melamin, đặc biệt là hợp chất palmitic acid methyl ester, giúp đường tiểu thông suốt, không bị lắng cặn. Bên cạnh đó, hạt sen cũng giúp duy trì sự phát triển khỏe mạnh của thận, ngăn ngừa tình trạng viêm đường niệu do các vấn đề bệnh lý hoặc viêm tuyến tiền liệt.
3.7 Ăn hạt sen sống có tác dụng gì? Giúp da chống lão hóa
Bên cạnh khả năng phục hồi da, enzyme L-isoaspartyl methyltransferase còn giúp làm chậm quá trình lão hóa thông qua việc cải tạo hệ thống protein.
Hạt sen có chứa các enzyme chống lão hóa làm chậm quá trình lão hóa và sửa chữa các protein bị tổn thương. Vì vậy, công dụng của sen có thể mang lại nhiều lợi ích cải thiện tuổi thọ mà không cần phải sử dụng các loại kem chống lão hóa.
Dựa trên các enzyme này, các nhà khoa học đang tìm ra các phương pháp khác nhau để sử dụng hạt sen trong công nghiệp mỹ phẩm và chăm sóc da.
3.8 Tác dụng của hạt sen sấy giúp cải thiện hệ thống tiêu hóa
Các loại thức ăn nhanh rất phổ biến khiến nhiều người bị các bệnh về đường tiêu hóa, như viêm loét dạ dày, tiêu chảy, táo bón… Tuy nhiên, các chất chống oxy hóa trong hạt sen có thể giúp ngăn ngừa và cải thiện tình trạng bệnh, giúp cải thiện hệ thống tiêu hóa.
3.9 Hạt sen ăn có tác dụng gì? Cung cấp năng lượng nhanh
Hạt sen cung cấp nguồn dưỡng chất protein, magie, kali và phốt pho dồi dào. Hạt sen sấy là một món ăn vặt lý tưởng và lành mạnh cho bạn. Hạt sen có thể cung cấp nguồn năng lượng cao trong thời gian ngắn, do đó bạn nên dự trữ hạt sen sấy tại nhà và mang theo hạt sen trong túi xách và kể cả khi đi du lịch. Hạt sen sấy phù hợp với mọi lứa tuổi, kể cả người già và trẻ em.
>> Tìm hiểu thêm: Tác dụng của hạt sen khô cho sức khỏe là gì? Điều bạn cần biết?
3.10 Hạt sen giúp cải thiện vòng 1 sau khi sinh
Sau khi sinh và cai sữa cho con, một vấn đề mà các bà mẹ hết sức buồn phiền là tình trạng chảy xệ khó coi của vòng một, hoặc có mẹ thì vòng 1 “biến mất”. Ăn hạt sen để giúp cải thiện vòng 1 phổng phao và săn chắc hơn.
3.11 Dùng hạt sen làm các món ăn ngon, bổ dưỡng
Hạt sen không những là vị thuốc trong Đông Y, ngày càng có nhiều nghiên cứu đưa thành phần chiết xuất tự hạt sen vào mỹ phẩm, dược phẩm. Mà hạt sen còn là nguyên liệu đầu vào chế biến nên nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng. Phải kể đến các món như: súp hạt sen, canh hầm hạt sen, chè hạt sen, hạt sen sấy, sữa hạt sen, xôi hạt sen …
3.12 Tác dụng của hạt sen tươi? Giúp cải thiện khẩu vị
Hạt sen là một trong những thực phẩm rất hữu ích giúp người ốm/ bệnh lấy lại cảm giác thèm ăn, hiệu quả trong việc cải thiện vị giác.
>>> Xem ngay: Hướng Dẫn Món Chè Hạt Sen Nấu Đường Phèn Ngon Bổ Dưỡng
3.13 Ăn hạt sen giúp ngăn chảy máu ồ ạt
Hạt sen chứa các chất dạng flavonoid ví dụ như quercetin, chất này có chức năng chống chảy máu thông qua cải thiện độ bền vững của thành mao mạch, vì vậy có thể ngăn chảy máu ồ ạt. Nướng hạt sen bằng than có thể làm tăng tác dụng ngăn chảy máu của hạt sen.
3.14 Hạt sen tác dụng gì? Giúp trị gan nhiễm mỡ
Mỡ có thể tích tụ trong nhiều bộ phận của cơ thể chúng ta, đặc biệt là gan, do những căng thẳng và lo lắng. Lượng mỡ tích tụ này được gọi là tạng mỡ và có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Công dụng của sen từ hạt có các đặc tính có thể làm giảm mỡ máu và trị bệnh gan nhiễm mỡ.
Qua bài chia sẻ của Sen Đại Việt, bạn đọc đã biết hạt sen có tác dụng gì rồi đúng không nào? Hạt sen vừa là vị thuốc, vừa là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn ngon. Đưa hạt sen vào từng bữa ăn gia đình, là bạn đã mang một vị thuốc tự nhiên vô cùng dinh dưỡng rồi. Chúc bạn thành công với những món ăn ngon từ sen để đưa dinh dưỡng vào từng bữa cơm gia đình mình nhé.
> Lưu ý dành cho bạn: Những tác hại của hạt sen nguy hiểm cho sức khỏe khi dùng sai cách
4. Hạt sen được sử dụng thế nào trong chữa bệnh và chế biến món ăn?
4.1 Món ăn chữa mất ngủ từ hạt sen
Các món ăn chế biến từ hạt sen tốt cho người bị mất ngủ, gồm có:
+ Nước sen – dừa: 100gr hạt sen, 100gr dừa nạo, 400gr đường cát. Nấu hạt sen chín mềm, hòa với dừa nạo và nước đường để dùng.
+ Chè hạt sen – long nhãn: 100gr hạt sen tươi, 300gr long nhãn (bóc lấy cùi), 400gr đường cát, nấu chè ăn.
+ Hạt sen 40g, táo nhân 40g (sao đen), thảo quyết minh 40g: Đem tất cả các vị tán nhỏ, luyện với hồ viên bằng hạt ngô, sấy khô. Mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 20g.
4.2 Món ăn chữa thần kinh suy nhược từ hạt sen
+ Hạt sen 16g, sâm bố chính 12g, hoài sơn 12g, tán bột, trộn với mật ong làm viên, uống mỗi ngày 20-30g.
+ Hạt sen, củ mài với long nhãn, nấu chè ăn.
4.3 Món ăn từ hạt sen chữa bệnh lẫn ở người già
Cháo hạt sen: 20g hạt sen, 100g gạo tẻ loại ngon. Nấu nhừ thành cháo. Ăn 3 bữa/ngày, có thể cho thêm đường vào ăn cùng.
4.4 Món ăn từ hạt sen chữa đau đầu
Hạt sen 20g, đậu đen 40g (sao chín), lá dâu non 20g, vỏ núc nác (sao rượu) 12g, lá vông non 40g, thục địa 40g: Đem các vị sao chín, đồ lên rồi giã nhuyễn, cho ít đường vào, luyện thành viên bằng hạt ngô, sấy khô bỏ vào lọ dùng dần. Ngày ăn 2 lần, mỗi lần 20g.
4.5 Món ăn từ hạt sen chữa tiêu chảy phân sống
Hạt sen 100g, củ mài 50g, quả hồng xiêm non 15g, đường phèn 20g. Cách làm: Giã nhỏ hồng xiêm cho vào nồi, thêm 250ml nước đun sôi kỹ, chắt lấy nước, bỏ bã. Hạt sen, củ mài đều sấy khô, tán thành bột, cho vào nước hồng xiêm quấy đều, đun nhỏ lửa thành cháo. Khi cháo chín cho thêm đường phèn, chia làm 3 lần ăn lúc đói trong 3 ngày liền.
4.6 Món ăn từ hạt sen chữa thiếu máu
Hạt sen 50g, cá quả (cá lóc) 300g, gạo nếp 50g, gạo tẻ 100g, gia vị vừa đủ. Cách làm: Cá quả hấp, gỡ lấy thịt ướp gia vị. Hạt sen, gạo nếp, gạo tẻ đều xay nhỏ. Xương cá giã lọc lấy nước ngọt, cho thêm 300ml nước vào nấu với bột gạo, để nhỏ lửa, quấy đều. Khi cháo chín cho thịt cá vào, đảo đều, thêm gia vị múc ra ăn; mỗi ngày ăn một lần vào lúc đói trong 10 ngày.
4.7 Món ăn từ hạt sen chữa tiểu đêm nhiều
Hạt sen 30g, củ súng 30g, đường liều thích hợp. Nấu chè cho ăn vào bữa điểm tâm buổi sáng.
4.8 Món ăn từ hạt sen chữa suy nhược cơ thể
Hạt sen 30g, gạo tẻ 150g. Nấu cháo, thêm đường hoặc muối.
5. Hướng dẫn cách bảo quản hạt sen tươi ngon lâu
Hạt sen tươi thông thường chỉ để được 5 – 7 ngày nếu để ở nhiệt độ phòng, 7 – 14 ngày nếu được bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh. Qua thời gian trên, hạt sen sẽ hỏng và giảm dinh dưỡng, thậm chí còn gây hại đến sức khỏe. Để có thể sử dụng hạt sen quanh năm bạn cần học cách bảo quản hạt sen nhé.
5.1 Phơi khô
+ Hạt sen tươi sau khi mua về không được rửa, phải giữ khô ráo. Lưu ý chọn hạt tươi, hạt to, chắc, vỏ ngoài trơn bóng, không bị khô, không nên mua các loại hạt sen bị hư, sâu, hoặc thối (hỏng) ở bên trong.
+ Bóc bỏ phần vỏ hạt sen màu xanh, lấy nhân hạt sen màu trắng, dùng tăm để lấy tâm sen.
+ Mang hạt sen ra phơi nắng 3 – 5 lần (hoặc sấy khô bằng máy sấy hoa quả) cho thật khô rồi cất vào lọ, đậy kín nắp.
+ Trong quá trình sử dụng, thỉnh thoảng mang hạt sen ra phơi nắng để tránh bị ẩm mốc.
5.2 Cấp đông
+ Hạt sen tươi sau khi mua về không được rửa, phải giữ khô ráo.
+ Bóc bỏ phần vỏ hạt sen màu xanh, lấy nhân hạt sen màu trắng, dùng tăm để thông lấy tâm sen.
+ Chia lượng hạt sen đã mua thành từng phần nhỏ, bảo quản trong hộp nhựa hoặc túi zipper kín miệng, nếu có máy hút chân không có thể hút rồi cho vào ngăn đông tủ lạnh để bảo quản.
+ Khi cần dùng thì lấy từng bịch hoặc từng hộp ra, rã đông dần bằng nước ấm hoặc hấp lại sau đó có thể chế biến. Cách này không chỉ giúp lưu trữ lại toàn bộ chất dinh dưỡng ban đầu của sen mà sen vẫn sẽ mềm, bở, dẻo chứ không hề khô cứng.
Qua bài chia sẻ của Sen Đại Việt, bạn đọc đã biết được hạt sen có tác dụng gì đối với sức khỏe rồi. Hãy chọn mua cho mình những hạt sen chất lượng để chế biến nên nhiều món ăn ngon nhé. Và đừng quên cách bảo quản để có thể sử dụng quanh năm loại nguyên liệu đắt đỏ dễ biến động theo mùa này nhé.
>> Xem ngay: Hạt sen lon – Sản phẩm sen chất lượng tại Sen Đại Việt
Sen Đại Việt – Sen của Người Việt
